Cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, nhằm xây dựng bộ máy hành chính tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước. Việc sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn huyện được xem là bước tiến quan trọng trong tinh gọn bộ máy, giảm cấp trung gian, xây dựng chính quyền gần dân, sát dân, nâng cao chất lượng phục vụ Nhân dân.
Theo đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, từ ngày 01 tháng 7 năm 2025, một sự kiện lịch sử đã diễn ra. Một xã mới với tên gọi Phúc Lộc chính thức được thành lập trên cơ sở sáp nhập các xã Nam Hà, Vân Phúc, Xuân Đình, Sen Phương và Võng Xuyên. Sự kiện này không chỉ đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong công tác quy hoạch hành chính mà còn mở ra một chương mới đầy hứa hẹn cho vùng đất ven sông Hồng giàu truyền thống.
Vị trí địa lý và tiềm năng
Nằm trải dài bên bờ hữu ngạn sông Hồng, xã Phúc Lộc mới sở hữu một vị trí địa lý đắc địa. Đây là khu vực có đất đai màu mỡ, được bồi đắp phù sa hàng năm, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển nông nghiệp chất lượng cao, đặc biệt là các loại cây ăn quả và rau màu. Bên cạnh đó, với việc tiếp giáp với trục giao thông huyết mạch, xã Phúc Lộc có tiềm năng lớn để phát triển kinh tế thương mại dịch vụ, đặc biệt là du lịch sinh thái và du lịch làng nghề truyền thống.
Tên gọi Phúc Lộc: Đây là tên gọi gắn liền với lịch sử hình thành và phát triển của huyện. Huyện Phúc Thọ vốn là một vùng đất cổ, được hình thành từ lâu đời. Từ thời Hùng Vương, Phúc Thọ nằm trong địa phận bộ Phúc Lộc – một trong 15 bộ của nước Văn Lang. Đến đời vua Quang Thuận (1460 – 1469), huyện ta có tên là Phúc Lộc. Tên gọi này được kéo dài đến trước triều đại Tây Sơn. Đến đầu thời kỳ nhà Nguyễn, huyện lại được đặt tên là Phúc Lộc. Việc đặt tên xã là Phúc Lộc là tên cổ của Huyện ta trước đây, rất có ý nghĩa. "Phúc" là may mắn, "Lộc" là tài lộc, phồn vinh, thể hiện khát vọng phát triển, ấm no cho người dân. Đây là tên gọi rất ý nghĩa mang tính kế thừa truyền thống vừa mang hơi thở hiện đại, giàu có và phát triển.
Xã Phúc Lộc - 1 trong 3 đơn vị hành chính cơ sở được hình thành sau sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trong phạm vi huyện Phúc Thọ. Xã Phúc Lộc mới có diện tích, quy mô dân số: Đảm bảo theo quy định của UBTVQH tại Nghị quyết số 76/2025/UBTVQHQH15 ngày 14/4/2025, diện tích tự nhiên là 41,16 km2 (đạt 137,2% so với quy định) và quy mô dân số là 61.850 người. Địa giới hành chính: Toàn bộ diện tích và dân số của các xã: Sen Phương, Võng Xuyên, Xuân Đình, Vân Phúc, Nam Hà. Các ĐVHC liền kề, phía Bắc: Giáp tỉnh Vĩnh Phúc cũ; Phía Nam: Giáp xã Phúc Thọ, xã Hát Môn; Phía Đông: Giáp huyện Đan Phượng cũ; Phía Tây: Giáp thị xã Sơn Tây cũ. Trụ sở của Đảng uỷ - HĐND - UBND xã đặt tại xã Võng Xuyên cũ; Mặ trận Tổ chức, các tổ chức chính trị - xã hội, các đơn vị sự nghiệp, tiếp công dân đặt tại xã Xuân Đình cũ.
Năm mảnh ghép, một bức tranh chung
Mỗi xã cũ mang trong mình những nét văn hóa, lịch sử và đặc trưng riêng, tạo nên sự đa dạng và phong phú cho Phúc Lộc mới:
Xuân Đình là vùng đất có nhiều di tích lịch sử văn hóa, là nơi lưu giữ những giá trị truyền thống quý báu. Xã được thành lập ngày 01/3/2020 theo Nghị quyết số 895/NQ-UBTVQH14, ngày 11 tháng 02 năm 2020 của Ủy Ban Thường vụ Quốc hội trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích và dân số của 02 xã Xuân Phú và Cẩm Đình. Xã có 10 thôn, các thôn ở không tập trung (03 thôn nằm ngoài đê Vân Cốc, 06 thôn nằm trong đê Vân Cốc, 01 thôn nằm trong Đê Hữu Hồng). Nhân dân trên địa bàn sinh sống chủ yếu bằng sản xuất nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ thương mại. Trên địa bàn xã có 10 chùa, 07 đình và 05 nhà họ giáo (thôn Xuân Đoài, thôn Cựu Lục, thôn Phú Châu, thôn Ân Phú, thôn Xuân Đông), trong đó có 02 di tích được xếp hạng cấp quốc gia (đình, chùa Ân Phú); 02 di tích xếp hạng cấp thành phố (đình, chùa Phú Châu); nhân dân lương, giáo sống đan xen hòa thuận với nhau, cùng phấn đấu xây dựng quê hương Xuân Đình ngày càng phát triển.
Một số hình ảnh sản phẩm OCOP của xã Phúc Lộc
Nam Hà, ngày 14/11/2024 theo Nghị quyết số 1286/NQ-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã của thành phố Hà Nội giai đoạn 2023-2025. Nghị quyết nêu rõ: Thành lập xã Nam Hà trên cơ sở nhập toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của xã Vân Hà và toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của xã Vân Nam. Xã Nam Hà nằm trên vùng châu thổ sông Hồng và được xem là một địa điểm văn minh lúa nước; nổi tiếng với những cánh đồng bát ngát, làng nghề và đời sống nông thôn yên bình. Ngoài những di tích lịch sử, Nam Hà còn liên quan đến hoạt động tâm linh và tín ngưỡng, đồng thời cũng có vai trò quan trọng trong sinh hoạt cộng đồng từ xa xưa. Đình Vân Cốc nổi tiếng với quy mô hoành tráng và kiến trúc độc đáo, là nơi tập trung của cư dân trong tổng để thực hiện các hoạt động tế lễ và sinh hoạt trong các dịp lễ hội và xuân về hàng năm. Nam Hà đã được chứng minh qua các di tích lịch sử là nơi sinh sống của người dân cần cù và sáng tạo trong lao động sản xuất, bền bỉ trong việc cải tạo thiên nhiên, dũng cảm trong cuộc đấu tranh chống lại thiên tai. Đặc biệt, vùng này cũng là nơi quan trọng với truyền thống khoa bảng, nơi nhiều người đã đỗ đạt và thành danh. Nhân dân Nam Hà mang trong mình tình yêu quê hương đất nước, sự kiên cường và bất khuất trong cuộc đấu tranh chống lại sự xâm lược của các thế lực ngoại xâm. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, cán bộ và nhân dân Vân Hà đã đoàn kết với Đảng và chiến đấu quả cảm, đạt được nhiều chiến thắng nổi bật và góp phần quan trọng vào lịch sử vẹn tròn của dân tộc. Nhiều người con của xã đã tự nguyện nhập ngũ và hy sinh trên chiến trường. Với những thành tựu đáng kể này, cán bộ và nhân dân xã Vân Hà đã được trao danh hiệu "Tả Hà anh dũng" trong cuộc kháng chiến chống Pháp và nhận nhiều phần thưởng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.
Một số hình ảnh sản phẩm OCOP của xã Phúc Lộc
Vân Phúc: Với lợi thế về đất bãi, Vân Phúc có tiềm năng phát triển kinh tế trang trại và du lịch trải nghiệm. Vân Phúc nơi này đã được tách ra từ vùng Vân Cốc cổ. Trong hai cuộc chiến tranh chống thực dân Pháp và Đế quốc Mỹ xâm lược, người dân Vân Phúc đã thể hiện truyền thống yêu nước, kiên cường và bất khuất. Đảng bộ và nhân dân xã Vân Phúc đã đóng góp sức người và sức lực cho cuộc kháng chiến nhằm giành độc lập cho dân tộc. Ngày nay, trong giai đoạn đổi mới của đất nước, Vân Phúc đang tập trung vào phát triển kinh tế và xây dựng đời sống văn hóa - xã hội, đặc biệt là đạt được những thành tựu nổi bật trong phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng nông thôn mới. Phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa được thúc đẩy mạnh mẽ. Trong đó, cần đề cập đến sự thay đổi tích cực trong việc thực hiện nếp sống văn minh trong các hoạt động cưới hỏi, tang lễ, lễ hội, mừng thọ và các hoạt động cộng đồng khác. Chính nhờ tiến bộ trong suy nghĩ của mỗi người dân, mỗi gia đình đã đóng góp vào việc xây dựng nét văn minh và thanh lịch, tạo cơ sở cho sự phát triển và gìn giữ những nét văn hóa truyền thống của vùng đất anh hùng, nơi có lực lượng vũ trang nhân dân xuất sắc trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp. Xã hiện có 4 làng và 3 đơn vị đã được vinh danh với danh hiệu văn hóa, tỷ lệ gia đình văn hóa hàng năm đạt từ 85-90% trở lên.
Võng Xuyên: Võng Xuyên là một xã thuộc đồng bằng châu thổ sông Hồng, nằm ở phía Tây Thủ đô Hà Nội. Xã Võng Xuyên có đường Tỉnh lộ 418 đi qua, đóng vai trò là con đường quan trọng kết nối với trung tâm huyện Phúc Thọ và các vùng lân cận. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho xã trong việc giao lưu và phát triển kinh tế, xã hội. Về truyền thống văn hóa, trước đây, người dân xã Võng Xuyên đã phải chịu ảnh hưởng lớn từ tư tưởng phong kiến. Tuy nhiên, đa số dân cư vẫn giữ vững và bảo tồn được văn hóa truyền thống của dân tộc. Hầu hết các thôn dân cư có đình, chùa để tôn kính những người đã có công đức đối với cộng đồng và quốc gia, và tuân theo tín ngưỡng của Đạo Phật. Hiện nay, xã có 7 di tích được công nhận là di tích lịch sử - văn hóa cấp Thành phố, trong đó có 5/6 làng được công nhận làng văn hóa, và 8/8 cơ quan được công nhận là cơ quan văn hóa. Ngoài ra, tôn giáo Đạo Phật và một số nhỏ cư dân tuân theo Đạo Thiên Chúa cũng tồn tại trong cộng đồng này. Xã có trường THPT Phúc Thọ đóng trên địa bàn.
Một số hình ảnh xã Phúc Lộc
Trong những năm gần đây, xã Võng Xuyên là trọng tâm của chương trình Quốc gia xây dựng nông thôn mới và đã được UBND TP Hà Nội công nhận là xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao năm 2023. Điều này được đảm bảo nhờ sự quan tâm, chỉ đạo của lãnh đạo Huyện ủy - HĐND - UBND huyện Phúc Thọ. Nhân dân và Đảng bộ xã đã tích cực khai thác tiềm năng và thế mạnh của địa phương để phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo an ninh - quốc phòng. Các hoạt động phát triển văn hóa - xã hội cũng được chính quyền và Đảng bộ quan tâm đến, với 5/6 làng văn hóa, 8/8 cơ quan được công nhận văn hóa và 4/5 trường học và Trạm y tế đạt chuẩn quốc gia.
Một số hình ảnh đặc sản của xã Phúc Lộc
Sen Phương: Mang vẻ đẹp của làng quê điển hình với những cánh đồng xanh mướt thơ mộng, gắn liền với đời sống yên bình của người dân. Trước đây, xã Sen Phương được chia thành hai xã là Phương Độ và Sen Chiểu, thuộc huyện Phúc Thọ. Vào ngày 11 tháng 2 năm 2020, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 895/NQ-UBTVQH14, nhằm sắp xếp lại các đơn vị hành chính cấp xã thuộc thành phố Hà Nội (nghị quyết này có hiệu lực từ ngày 1 tháng 3 năm 2020). Theo đó, hai xã Phương Độ và Sen Chiểu đã được sáp nhập lại thành một xã duy nhất mang tên Sen Phương. Sen Phương nổi tiếng Rau muống tiến Vua là một trong những đặc sản đất Sơn Tây xưa, đang từng bước hình thành một làng nghề sản xuất rau trên địa bàn xã, mặc dù vẫn còn phải đối mặt với nhiều khó khăn. Bún đậu Linh Chiểu đã trở thành một địa danh nổi tiếng nhờ sự kết hợp tuyệt vời giữa sợi bún mềm mịn và màu trắng ngà của bìa đậu...
Cơ hội và thách thức:
Việc sáp nhập chắc chắn sẽ mang lại nhiều cơ hội mới. Sự hợp nhất này không chỉ giúp tối ưu hóa nguồn lực, tinh gọn bộ máy hành chính mà còn tạo điều kiện để các địa phương phát huy thế mạnh riêng, cùng nhau xây dựng một Phúc Lộc vững mạnh và phát triển toàn diện. Quy hoạch đồng bộ cho phép địa phương có cái nhìn tổng thể hơn trong quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, hạ tầng. Xã Phúc Lộc có lợi thế giao thông, nằm vùng phía bắc và được chia qua bởi sông Hồng, chiếm một phần diện tích quan trọng. Khu vực này có một số tuyến giao thông đáng chú ý như đê Vân Nam, Sen Chiểu. Ngoài ra, xung quanh xã cũng có nhiều tuyến đường lớn như QL32 là tuyến đường quan trọng đi qua 4 tỉnh và thành phố gồm Hà Nội, Phú Thọ, Yên Bái và Lai Châu. Tuyến đường này có tổng chiều dài 384 km, bắt đầu từ ngã tư Mai Dịch, thuộc quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội; tuyến đường QL2C, QL2A,... góp phần tăng sức hấp dẫn đối với các nhà đầu tư vào các dự án lớn, tạo ra nhiều việc làm cho người dân. Bên cạnh đó, trong những năm gần đây, Đảng bộ và chính quyền 5 xã cũ đã tập trung lãnh đạo và chỉ đạo mạnh mẽ thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội của địa phương. Đặc biệt, tập trung vào phát triển kinh tế theo hướng nông nghiệp công nghệ cao gắn với du lịch sinh thái, đô thị, TMDV tổng hợp phát triển tiểu thủ công nghiệp và làng nghề, các xã vùng đồng cùng với các xã vùng bãi sông Đáy (lòng hồ Vân Cốc) và bãi sông Hồng phát triển bổ trợ cho nhau theo hướng đa chức năng, thuận lợi hơn cho việc tổ chức không gian và quản lý phát triển kinh tế - xã hội theo quy hoạch. Các dự án đang triển khai trên địa bàn như: Dự án Vườn sinh thái Cẩm Đình – Hiệp Thuận; CCN Võng Xuyên...Dư địa: CCN Sen Chiểu; CCN Võng Xuyên 2; Trục phát triển Sông Hồng; các khu nông nghiệp công nghệ cao gắn với du lịch sinh thái…
Di tích đình Vân Cốc xã Phúc Lộc
Về lịch sử, văn hoá: Phù hợp với lịch sử hình thành của các xã, gắn với di tích đình Vân Cốc với đặc điểm văn hoá xứ Đoài, cơ bản các xã thuộc vùng bãi ven sông Hồng với nhiều nét văn hoá tương đồng về phong tục tập quán. Xã có 51 Di tích lịch sử văn hoá; 58 Nhà văn hoá; 8 điểm Trạm Y tế. Về giáo dục: có 9 trường Mầm non; 07 trường Tiểu học; 07 trường THCS; 01 trường THPT đóng trên địa bàn. Công tác văn hóa - xã hội, giáo dục được đặc biệt quan tâm và đầu tư, nhất là việc thực hiện phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa.… Nguồn lực được tập trung hơn, từ đó nâng cao chất lượng các dịch vụ công, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của người dân.
Về quốc phòng an ninh: Đảm bảo việc xây dựng thế trận trong phương án tác chiến phòng thủ.
Phúc Lộc – Khát vọng vươn mình
Cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị được kỳ vọng sẽ kiến tạo những không gian, động lực mới cho phát triển. Với sự chuẩn bị sớm, đồng bộ từ nhân sự, hạ tầng đến quy trình vận hành, cùng những cách làm sáng tạo và bài bản, Phúc Lộc đã sẵn sàng cho bước chuyển lớn ở cấp chính quyền gần dân nhất. Cùng sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, sự đồng lòng của người dân, xã Phúc Lộc mới đang đứng trước những cơ hội lớn để vươn mình phát triển. Đây sẽ là một vùng đất trẻ đầy năng động, tiếp tục kế thừa và phát huy những giá trị truyền thống, đồng thời mở ra những hướng đi mới, góp phần vào sự phát triển chung của Thủ đô Hà Nội. Dòng sông Hồng vẫn ngày đêm hiền hòa chảy, chứng kiến và kể câu chuyện về một miền đất mới đang trên đà đổi thay và hội nhập Phúc Lộc yêu thương.
Nguồn: Trung tâm Văn hoá - Thông tin và Thể thao Phúc Lộc